AĞAÇ MALZEMENİN KURULUĞU, YAPACAĞINIZ İŞE GÖRE DEĞİŞİR

Kullanıldığı Yerler Ağaç Malzemenin Kullanım Rutubeti
Çatı % 15 – 18 (Geleneksel çatılar)
% 18 – 22 (Fermett)
% 10 – 12 (Oturulabilir çatı katı için yapı kafesi)
Tabaka tabaka yapıştırılmış,
Yapı marangozluğu
% 10 – 12 (Bina dahilinde marangozluk işleri)
% 16 – 18 (Bina haricinde marangozluk işleri)
Sınaî marangozluk % 12 – 22 (Kullanılmış bina tiplerine göre)
Merdiven, Mobilya... % 10 – 12

 

KERESTE FABRİKALARINDA
AĞAÇ MALZEMENİN KURUTULMASI

            Higroskopik karakterde bir yapı gereci olan ağaç malzeme bulunduğu ortamdaki havanın nem ölçüm ve sıcaklık şartlarına göre rutubetini kaybetmek ya da yeniden kazanmak karakterine sahip olduğundan kullanım amaçları için mahzurlu olan boyutsal değişikliklere mâruz kalır.

 

            Ağaç malzeme kuruyarak boyutlarını daraltır; bu, teknolojik dilde «Ağaç Malzemenin Çalışması» olarak ifade edilir. Böylece ağaç malzeme, biçme işlemlerini müteakiben günlük satışlarda lif doygunluğu rutubet derecesinden (ortalama olarak % 30’a yakın) hava kurusu ticarî kereste rutubetine (mobilyacılık ve marangozlukta % 12’ye yakın) geçişi esnasında hacmen 3.8’lik bir kayba uğrar. Farklı yönde daralmalardan dolayı induites zorlamalar (özellikle teğetsel ve ışınsal yönlerde) ağaç malzeme aksamında deformasyon yapabilir ve hatta çatlamalara bile neden olabilir. Kullanım yerinde bulunan ağaç malzemelerinde çok büyük miktarda çalışmaya neden olmamak için kullanım rutubeti veya rutubet miktarı (su miktarı, ağaç malzemede susuz ağırlığının yüzdesi cinsinden ifade edilerek açıklanır) kullanım amaçları ve tekniklerine uygun olarak dülgerlik işlerinde % 10 –22, mobilyacılık, iç doğrama ve marangozluk işlerinde % 10 – 12, parkeler için % 8 – 12 kaplamalı ağaç malzemeler için % 4 – 8 oranında bulunur.

 

            Şu halde son kullanım ve şartları ve kullanış amacına uygun değerlerde ağaç malzemenin rutubet miktarının ayarlanması zorunludur. Açık havada bırakılmış kereste % 25 – 30 civarında bağıl rutubette kendini dengede tutmak için hiçbir kuruma kusuruna meydan vermeksizin nispeten hızla kurumak suretiyle serbest durumdaki suyunu kaybeder. Eğer ağaç malzeme açık havada yeterinden fazla bir müddet bırakılırsa (mevsim, biçme kalınlığı ve türlere göre 6 – 32 hafta) hücre çeperlerindeki doymuş su uçarak çevresine dağılacaktır. Ağaç malzeme genellikle nispeten zayıf biçim bozukluklarına uğrayacak ve türlere göre % 10’dan (20 0C sıcaklıkta % 60 bağıl hava neminde (Teck ağacının durumu) % 22’ye kadar (20 0C sıcaklıkta ve % 90 bağıl hava rutubetinde (Niangon, Sapelli ve Kavak ağaçlarının durumu) bir denge rutubetine erişecektir.

            Bu denge oranı Fransa’daki iklim koşulları altında Avrupa ağaç türleri için genellikle % 14’e yakındır. Bu doğal kurutma, kaliteden ziyade, enerji açısından daha az pahalıya malolmaktadır. Bununla birlikte toprak üzerinde geniş alanlara sahip olmak, üstelik alıcıların talep değişikliklerine daha süratle cevap verebilmek ve bir stok hareketsizliği durumunda güç yitirmeksizin buna katlanabilmek gerekir. Eğer kullanım rutubeti % 14’ün altındaysa, sunî kurutma her halûkârda zorunludur.

 

            Bu durumda İşletme Şefi’nin genellikle ticarî (müşteri arzularına cevap verebilme sürati) ve malî (stok hareketi çabukluğu) nedenlerden işletmesinin ve pazarının temel öğelerini tetkik etmesi ve sonra sunî kurutmaya başvurmak için karar vermesi gerekecektir. Bu seçim % 14 –15’in altındaki bir ağaç malzeme kuruluğunu talep eden bir Pazar doğduğu andan itibaren mutlaka zorunludur.

           Kurutmadan Beklenen Hususlar

            Yumuşak (İğne Yapraklı) Ağaçlar

            Kuzey Avrupa ülkelerinden gelen biçilmiş yumuşak kereste ithalâtı 1977’de 1.8 Mm3(s)’den 1980 yılında 2.64 Mm3(s); 1982 yılında 2.04 Mm3(s); 1983’te 1.88 Mm3(s) ve 1984 yılında 1.51 Mm3(s) olarak gerçekleşti.

            1980 yılında 70’e yakın ticarî işletmede yapılan bir anket, Kuzey ülkelerinden gelen ağaç malzeme ithalâtı akımını açıklayan dört temel güdülenme (motivation) ile ağaç malzeme kuruluk sorununu ortaya koyuyordu. Ağaç malzemelerin gerçek kalitesi, müşteri talebi, biçilmiş malların nemini alma (conditionnement), ağaç malzemelerin kuruluğu.

            İlk iki motivasyon (ağaç malzemelerin gerçek kalitesi ve müşteri talebi) güvenilir ve düzenli gereç sağlama hareketlerinin ticarî olarak temsil ettiği üstünlükle nesnel teknik değerlendirmeleri bir araya getirmektedir. Fransa’da biçilmiş yumuşak emvalden yana başarılı bir mücadele şu halde yaşam düzeyini yükseltme seyrini ve aynı anda Kuzey ülkelerinden ağaç malzeme talep eden şimdiki alıcılarının istedikleri rahat kullanımı ve iyi tanınmış yapı gerecinin aynı güven verici imajından Fransız menşeili ağaç materyaline de yararlanma müsaadesi veren teknik çalışmaları da kapsamaktadır. Fransa’daki yaygın yumuşak ağaç türlerinin özellikleri üzerine Mobilya Ağaç Malzeme Teknik Merkezi’nin (C.T.B.) 1984 Eylül ayında Bâtibois Salonu dolayısıyla (C.T.B. forma 124) yaptıkları ilk uğraşları için yayınlanmış faaliyetleri müşteriyi yeniden elde etme gayretlerine temel olmuş olacaklardı.

 

            Üçüncü ve dördüncü motivasyonlar (biçilmiş emvalin nemini alma ve ağaç malzemelerin kuruluğu) işletmeler için çok önemli bir husus olması icap eden ve halâ kerestecilerin gözünden kaçan müşteri arzularını yerine getirmeyi araştırmaya yönelik öncelikli gayretlerin en başta gitmesi gereken unsurlar olduğunu açıkça kanıtlamaktadır.

            İktisat ve Orman

            Kuzey ülkelerinden ağaç malzeme ithalâtının belirli bir hacmı bazı kullanım yerleri için uzun zaman geçerliliğini koruyacak, fakat görüşler, ağaç malzemenin rutubetinin alınmasıyla ilgili ticarî sorunların kararlılığını kuşkusuz varsayarak, kurutulmuş yerli yumuşak ağaç malzeme temini yoluyla çok çabuk ikame edilebilir miktarı, günümüz ithalâtçılarının üçte birini fiyat tahmin etmek durumunda birbirlerine yaklaştırma eğilimi göstermektedir.

 

            Kurutma gerçekte, asla bir amaç değildir, bunda hiç kuşku yoktur; bu husus : 

  İlgili pazarın değişikliklerine uyarak, doğru olanı kabul ettirmeye çalışmak,
  Ağaç malzemenin rutubetinin alınması, biçilmiş emvalin sık sık asgarî sınıflanması ve biçmenin belirlenmesi sorunlarını aynı anda çözmek,
  Mal tesliminde kalite garantisi ve meşru ticarî sorunları çözmeyi de gerektirir.

 

            Eğer bu ön şartlar ortadan kaldırılırsa, söz konusu ticarî rakamları siparişte böylelikle % 2’den 3’e doğru bir parasal kazanca götürerek Mobilyacılık ve Ağaç Malzeme Teknik Merkezi’nin (C.T.B.) de kabul edebileceği gibi stok hareketleri hızlandırılıyor ve kurutma % 4’den % 5 gibi bir değere yükseliyor.

            Kuzey ülkelerinden yapılan 500,000 m3(s)’lük ithalâtta makul bir şekilde hedeflenen ikame düzeyine erişmek için kereste endüstrisinde kurutulmuş yumuşak emval miktarını iki katına çıkarmak gerekir. Kereste sanayiindeki kurutma donatımının bugünkü ritmiyle, bu teknik hedefe 1990 yılı başlarında erişebilinecektir.

            Unutulmamalıdır ki endüstrileşmiş sektörün Pazar payı büyümeye devam etmeli ve sonuç olarak daha büyük isteklere cevap verebilmenin önünde ağaç malzeme miktarı yükselmiş olmalıdır. Dengeli olarak ağaç malzeme ülke tüketimi, kereste endüstrisinde kurutulmuş ağaç malzemeye yapılan ilâve ve metreküpünde, ithalâtta da mutlaka bir metreküp azalmayı zorunlu kılmayacaktır. Aynı anlamda, kurutma makineleri açısından bir kereste fabrikasının yatırımı bir vakıa olarak önem taşır, halihazır müşterilerin tutumları değişebilir ve onları biçilmiş ithal malı kuru emval satın almak yerine, fabrikada kurutulan yeni biçilmiş emval satın alıp kullanmaya teşvik eder.

            Kereste fabrikaları kurutma donanımının ithalâtın azalması yolunda sürüklenen bir politikaya etkisi inkâr edilemez, fakat onun bilânçosunu tahmin etmek hayli güçtür.

          Sert (Yapraklı) Ağaçlar

 

          Sert ağaçların kurutma politikasının etkisinin değerlendirilmesi henüz daha nazik bir konudur. Kurutma sorunu A.B.D.’nden ithal edilen Amerikan meşelerinin kurutulmuş haldeki emvallerinin sürümünden hâsıl olan çok canlı bir rekabet ile kereste fabrikalarında daha 1979 – 1980’li yıllarda ortaya çıkmıştı. Kurutulmuş ağaç malzeme sağlamaya yönelik mobilya sanayiinin baskısı, ürünlerin kurutulmuş olarak imali şeklinde şekillendi ve doların değerinin yükseltilmesiyle Amerika’nın Pazar rekabetinin azalmaya başladığı anda dahi ciddîliğini kaybetmedi. Kurutma, pazarın önemsenebilir bir payı olarak emvali satmak için gerekli bir şart oldu; kurutma maliyetinin (kurutma makinesi, boyutsal değişmeler, ıskarta mal...) toplam hesabı yapılmış olsa bile ticarî pazarlıkların payını içinde toplamış gibi görünmemektedir.

          Kurutma Makineleri Yönünden Kereste Fabrikalarının Donatımı

 

            Kurutma makineleri yönünden kereste fabrikalarında ekipman seviyesinin analizi, enerjinin üstünlüğü açısından Fransa ajansının veya Orman İdaresi’nin çıkarı için Orman Ekonomisi İnceleme Merkezi tarafından 1980 ve 1984 yıllarındaki etütlerinden ve Orman İdaresi istatistiklerinden başlayarak gerçekleştirildi. Kereste fabrikalarında üretilen ağaç malzemelerin kurutulması lâmbri ve parkeler kadar iyi rendelenmiş veya doğrama materyali gibi işlenmemiş ürünleri de kapsar. Şu halde mobilya ve inşaat sektörü için biçilen materyallerle ilgili kurutulmuş kereste hacmini belirlemek mümkün değildir.

            1979, 1981 ve 1983 yılları 31 Aralık tarihlerindeki ekipman oranları arasındaki mukayese; 1979 yılında 1234 işletmede, 1981 yılında 1254 işletmede, 1983 yılında 902 işletmede toplam 2,000 m3(s)’den fazla kapasiteli firmalarda analiz edilmiş numune esaslarını hesaba katmış olsa bile, oranların hesaplanmasında sağlam bir tedbir olarak çok anlamlı gelişmeler olduğunu da ortaya koymaktadır. İşletmelerin ankete cevap verme oranları 1983 yılında % 72, 1981 yılında % 100 arasında değişmektedir. Numunenin temsil edilme oranları ise 1983 yılında % 83, 1981 yılında % 100 arasında değişim arzeder. 1979 yılında ankete cevap verme oranı % 93 idi ve bunlar da (2,000 m3(s)’den fazla kapasitede olanları) Fransa odun kökenli kereste biçim sanayii kapasitesinin dörtte üçünü üretmektedirler.

            Birinci Tespit : Ankete cevap verenlerin tümünü temsil edebilecek olanların içinde kurutma makineleri aksamı yönünden donanım oranı % 21’den (1979 yılında) % 24’e (1981 yılında) yükseldi ki bu oranın 1983 yılında % 31’e erişmesi plânlanmıştı. Temel ilke 1984’ün tasnif etme çalışmalarını daha da azaltsa bile bu son rakam ihtiyatla incelemeyi zorla kabul ettiriyor ve gelişmeyi heyecan uyandırıcı kılıyor. Aşağı yukarı her yıl otuz kadar yeni kurutma fırını inşa edilmektedir. Kurutma fırınları yönünden kereste fabrikalarının ekipman oranları yılda 2 – 2.5 puan kazanıyor. Kereste fabrikaları içerisinde kurutma fırın donanımlarını kurmuş olanların sayısı dört yıldaki gelişmenin üzerine çıkarak yılda % 10’u aşmıştır. 1984 yılı Ocak ayı ilk gününde 2,000 m3(s)’den fazla kapasiteli işletmelerin üretim kapasitelerinin üçte birini temsil eden 350’den fazla kereste fabrikası, kurutma kapasitelerine ulaşmışlardır.

            İkinci Tespit : Kereste imalâtçılarının açıklamalarından itibaren dış değeri hesaplanmış kurutulmuş emval miktarı, kurutma donanımları tamamlanmış kereste fabrikaları sayısının gelişiminden daha hızlı olarak yılda % 4 fazladan bir gelişme göstermiş olmakla aşağı yukarı 890,000 m3(s)’den takriben 1,050,000 m3(s)’e varan bir ilerleme kaydetmektedir. 1984 yılında yapılan anketi cevaplama oranının daha zayıf olduğu hesaba katılsa bile bu rakamların asgarî bir miktarı temsil ettiği görülür. Biçilmiş ve kurutulmuş emval miktarı iyi bir tahminle 1.1 – 1.3 Mm3(s) olarak, Fransa’daki toplam kereste üretiminin (gerçekte daha düşük) temsilen % 12 – 15’ine tekabül eder.

            Daha detayına inerek, baskın üretim takip eden 2,000 m3(s)’den fazla kapasiteli kereste fabrikalarının büyüklüğü için farklı ve gayet açık bir kurutma aksesuvar donanım politikasını seçmek mümkün görülmektedir.

            Yumuşak (İbreli) Ağaç İşleyen Kereste Fabrikaları

            Bunlar kurutma donanımını tamamlamış kereste fabrikaları toplamının % 35 – 40’ını oluştururlar. Yumuşak ağaç tomruklarını işleyen kereste fabrikalarının % 20’ye yakını (1981’de % 17’si) 31 Aralık 1983 tarihinde gereç ve donanımlarını tamamladılar.

            Biçilmiş emvalin kurutulmuş miktarı en azından 600,000 m3(s)’tür ve ülke karışık türleri tüm üretiminin % 6.7’sine, Fransa’daki toplam yumuşak kereste üretiminin % 11’ine tekabül eder. 2,000 m3(s)’ten fazla kapasiteli kereste fabrikalarının üretim ortalaması 6,600 m3(s)’te yer alırken, kurutma donanımını tamamlamış fabrikaların ortalama büyüklüğü 9,800 m3(s)’ü bulmuştur.

            Kurutma fırın donanım oranı kereste fabrikalarının büyüklüğüyle orantılı olarak yükselmektedir : 2,000 – 4,000 m3(s) kapasiteli fabrikaların % 6’sı; 4,000 – 8,000 m3(s) kapasiteli kereste fabrikalarının % 14’ü ve 8,000 m3(s)’ten fazla kapasiteye sahip olanların % 41’i kurutma donanımlarını kurmuşlardır.

            Kurutma fırınları ve donanaımı modernizasyon seviyesinden ziyade daha çok üretim seviyesine bağlıdır. Kurutma fırınları açısından donanımlı kereste fabrikalarının dörtte bire yakını ayrıca önemli yatırımların zorunlu kıldığı toplam bir biçme donanımına sahiptirler.

            Kereste fabrikaları, üretimlerinin ortalama % 45’ini kurutuyorlar.

          8,000 m3(s)’ten daha fazla kapasiteli, kurutma yapan 20 kereste fabrikasından her biri biçilerek kurutulmuş yumuşak kerestelerin % 60’a yakınını sigorta ettirmektedirler.

            İşletmelerde kurutmada en çok yatırım yapılacak olan ağaç türleri arasında göknar, lâdin ve müteakiben çam gelmektedir, özellikle Sahil çamı; fakat miktar olarak Sahil çamı (Pin maritime) en fazla kurutulan türdür.

          Sert (Yapraklı) Ağaç İşleyen Kereste Fabrikaları

            Bunlar kurutma donanımları mevcut kereste fabrikaları toplamının % 40 – 50’sini oluştururlar. Sert ağaç işleyen kereste fabrikalarının % 50’ye yakını 31.12.1983 tarihinde kurutma fırınlarının mevcudiyetini sağlamışlardır.

            Biçilerek kurutulmuş ağaç malzeme miktarı aşağı yukarı 220,000 m3(s) olup, bu miktar Fransa’daki orta yoğunluklu yapraklı ağaçların biçilmesinde toplam üretimin % 7.8’ine ve tüm karışık türlerin ülke üretiminde % 2.5’ine tekabül eder.

            2,000 m3(s)’ten fazla kapasiteye sahip olan kereste fabrikalarının üretim ortalaması 3,200 m3(s)’te bulunurken, kurutma donanımına sahip fabrikaların ortalama üretim miktarı 5,800 m3(s)’tür.

            Kurutma donanımı mevcudiyeti oranı, yumuşak ağaç tomrukları işleyen kereste fabrikalarında olduğu gibi kapasite büyüklüğüne bağlıdır, fakat büyüklüğe bağlı olarak oran farklılık gösterir : 2,000 – 4,000 m3(s) kapasiteli fabrikaların % 9’u, 4,000 – 8,000 m3(s) kapasitelilerin % 48’i, 8,000 m3(s)’ten fazla kapasiteye sahip olan fabrikaların % 97’si kurutma ekipmanlarına sahiptirler. Kurutma fırınları ve donanımı topluca işletmenin iyi bir modernizasyon seviyesine bağlıdır. Öte yandan kurutma fırın ve ekipmanlarına sahip olan kereste fabrikalarının yalnızca % 10’dan azı önemli yatırımlara ihtiyaç duymaktadır.

 

            Kereste fabrikaları ortalama olarak üretimlerinin % 31’ini kurutmaktadırlar; aynı fabrikaların % 70’i 2,000 m3(s)’ten daha az kurutma kapasitesine sahiptir.

            Sunî olarak kurutulmuş ağaç türleri arasında başta Meşe (Chêne) olmak üzere müteakiben Kayın (Hêtre) ağacı kerestesi gelmektedir.

            Yerli Sert ve Yumuşak Ağaç Tomruklarını Karışık Olarak İşleyen Kereste Fabrikaları

            Bunlar kereste fabrikalarının toplam miktarının yaklaşık % 10’unu teşkil ederler. 31.12.1983 tarihinde bunların da % 15’inin kurutma fırın ve ekipmanlarını tamamladıkları görülmüştür. Biçilerek kurutulmuş ağaç malzeme üretimi yaklaşık 90,000 m3(s) olup, bu da tüm karışık türlerin ülke çapında üretimlerinin % 1’ine tekabül eder.

            Kurutma fırın ve ekipmanı donatılmış kereste fabrşkalarında ortalama kapasite büyüklüğü 6,300 m3(s)’tür. 2,000 – 4,000 m3(s) kapasiteli kereste fabrikalarının % 8’i, 4,000 – 8,000 m3(s) kapasiteli fabrikaların % 34’ü kurutma teçhizatına sahip olmalarına rağmen 8,000 m3(s)’ten fazla kapasiteli fabrikaların % 20’si bunlara sahiptir.

            Aynı kurutma fırın ve ekipmanı ile donatılmış sert ve yumuşak ağaç türleri işleyen kereste fabrikaları, yapraklı ağaç türleri işleyen fabrikaların en başarılılarıyla modernizasyon düzeyi yönünden karşılaştırılabilir. Bu fabrikalar üretimlerinin ortalama olarak % 52’sini kurutmaktadırlar.

            Her biri 8,000 m3(s)’ten daha fazla, kurutma yapan, orta kapasitede iki kereste fabrikası biçerek kuruttukları emvallerinin % 40’ını sigorta ettirmişlerdir.

            Yalnız Tropikal Bölge Ağaç Tomruklarını ya da Ülkenin Yerli Ağaçlarıyla Tropikal Ağaç Tomruklarını Birlikte İşleyen Kereste Fabrikaları

            Bu fabrikalar kurutma fırın ve donanımlı kereste fabrikalarının toplam sayısal miktarının % 5 – 10’unu teşkil ederler. Aralarında % 60’a yakını 31.12.1983 tarihi itibariyle kurutma fırın ve teçhizatlarına sahip olmuşlardır. Biçilerek kurutulan kereste üretimi büyük bir yaklaşımla 150,000 m3(s) civarında görülmekte olup, bu da tüm karışık tür ülke biçme üretiminin % 1.7’sine ve tropikal ağaç biçme üretiminin muhtemelen % 20’sine tekabül eder.

            Kurutma fırın teçhizatlı kereste fabrikalarının ortalama büyüklüğü 11,000 m3(s) kapasitelidir. Kurutma fırınları ve donatımı mevcut, 4,000 – 8,000 m3(s) kapasiteli kereste fabrikaları yüksek bir modernizasyon seviyesine sahiptirler; muhtelif kapasitelerde faaliyet gösteren muhtelif fabrikaların % 60’ı da böylece büyük bir yatırım gücüne zorlanmaktadırlar.

            Tropikal ağaç tomruklarından elde ettikleri keresteleri kurutan donatımlı kereste fabrikaları üretimlerinin % 38’ini kurutmaktadırlar.

            Her biri 8,000 m3(s)’ten daha fazla kapasiteye sahip olan ve emvallerini kurutan altı kereste fabrikası kuruttukları emvalin % 47’sini sigorta ettirmişlerdir.

            Kerestesi en çok kurutulan ağaç cinsleri Niangon ve Framire’dir.

             Bölgesel Farklılıklar

            Kurutma fırınlarının kereste fabrikalarındaki ekipman oranı Champagne – Ardennes, Bretagne, les Pays de la Loire, Aquitaine ve Bourgogne bölgelerinde en fazla gelişme göstermiştir (% 30 – 50 arasında).

            Kereste fabrikalarının kurutulmuş kereste ortalama hacmı en fazla Aquitaine bölgesinde (Sahil çamı) ve Poitou – Charentes bölgesinde (tropikal ağaçlar) artmıştır.

            Aquitaine bölgesi işletmecileri biçilmiş yumuşak ağaç kuru kereste üretiminin muhtemelen 2/3 ilâ ¾’ünü sigorta ettirmektedirler.

            Kurutma Fırınları

            Kurutma fırınlarını zilyetinde bulunduranların % 71’i, % 9 sıcak hava pompalı olanlarına karşın klimatize edilmiş sıcak havalı bir kurutma fırınına (veya geleneksel fırına) sahip olmuşlardır.

            Kurutma fırınlarını besleyen enerji çeşitlerine gelince, odun artıkları bu son dört yılda küçük bir gelişme göstermiş görünüyorlardı (kurutma fırınlarının % 61’i 1983’te, % 58’i 1979 yılında odunla işlevlerini sürdürebiliyorlardı) ve elektrik enerjisi önemsiz bir gerileme arzediyordu (1983’te kurutma fırınlarının % 48’i, 1979 yılında % 50’si elektrikle işlevlerini görebiliyorlardı), fuel – oil (yağ yakıt)’da ise belli bir gerileme göze çarpıyordu (kurutma fırınlarının % 8’i 1983’te, % 15’i 1979 yılında fuel – oil ile çalışabilmekteydi). Bazı kereste fabrikalarının, kurutma fırınlarının enerji takviyelerini karışık bir besleme yöntemiyle gerçekleştirdiklerini de belirtmek gerekir.

               Odun artıklarının kullanımı daha çok büyük kereste fabrikalarının işiymiş gibi görünüyor, fakat odun artıklarını işleyen kurutma fırınlarına sahip olanlar arasında sert ağaç kullanan kereste fabrikaları, yumuşak ağaç kullananların ki kadar iyi temsil ediliyorlar.

            Elektrikli kurutma fırınları ortalama büyüklükteki kereste fabrikaları içerisinde ve özellikle yapraklı ağaç kerestelerini kurutan işletmelerde daha fazla bulunmaktadır.

            Önceden kurutma fırın ve donanımlarına tesis edilmiş fabrikalar arasında % 27’si bir kurutma odasına, % 26’sı 2 kurutma odasına, % 23’ü de 3 veya 4 kurutma odasına sahiptirler.

            Kurutma Fırınları Açısından Yatırımlar

            Kurutma fırınları olarak yatırım temposunda belirli bir sürat olduğu bilinmektedir. 1970 – 1974 yıllarında % 11’de seyrederken, 1975 – 1979 döneminde % 22’ye yükseldi; 1980 – 1984 periyodunda yatırım ritminin yılda takriben % 30’a erişmesi plânlanmıştı.

            Bu donatım gayretlerinin önemli bir bölümü işletmelerin devlet yardımı talep etmeksizin kendi parasal güçleriyle gerçekleştirildi. Millî Ormancılık Fonu (F.F.N.) ve Ziraati Yönlendirme Primi (P.O.A.)’nın ikrazıyla bir finansmanın kâr eden dosyaları aşağıdaki ritme göre gelişti :

 

1980 yılında 11

1981 yılında 16

1982 yılında 12

1983 yılında 12

1984 yılında 27

            1984 yılına kadar olan halkın yardımları yatırımların sadece % 25 – 30’uyla ilgilidir. Eğer 1984 yılı kurutma fırınları olarak yatırımların gözalıcılığını ve kaba bir gelişmeyi izlediyse, şimdiden 1983 ve bir yıl sonrası dikkate değer olarak görüldüyse (52 satın alım gerçekleşti) veya bu alanda en iyi olarak bilinen Orman İdaresi’nin yardım politikası yardım alan işletmelerin iktisadî güçlükleri bir yardım talebiyle beraber bulunuyorsa, bunu değerlendirmek için gerileme isabetli olmamıştır.

            1980 ilâ 1983 (dahil) yıllarında en azından kurutma fırınları satın alınmasını öngören kereste fabrikaları için Millî Ormancılık Fonu (F.F.N.) ödünç para verme komitesi tarafından kabul edilmiş dosyaların oranı ortaya koyuyor ki bunlar arasından ancak % 18 – 20’si istikrarlı kalmaktadır. Buna karşılık 1984 yılının her bir altı aylık dönemi için bu oranın % 40 düzeyine eriştiği görüldü. Şu halde kurutma donanımı açısından yatırım, devletten istenen yardım talepleri içinde işletmelerin bir önceliği durumuna gelmiş gibi görünüyor.

            Kurutma fırınlarının satın alınması için parasal bir yardım talebi ortaya koyan kereste fabrikalarının ortalama büyüklüğü yapraklı ağaç işleyenlerde 3,500 m3(s), ibreli ağaç tomrukları işleyenlerde yaklaşık 14,000 m3(s)’tür. Ciddî olağanüstü durumlar dışında tasarlanmış kurutma kapasiteleri, biçme üretim kapasitesinin üçte birinin biraz altına tekabül etmektedir. Bununla birlikte yapraklı ağaç işleyen birkaç kereste fabrikası çok daha fazla özenişli bir seçim yapmayı tercih etmiş gibi görünüyor.

            1984 yılında finanse edilmiş dosyalar ülkede karışık ağaç türleri işleyen fabrikaların % 10’una, yapraklı ağaç işleyen kereste fabrikaları için % 45’e, ibreli ağaç işleyen fabrikaların % 45’ine tekabül etmektedir. 2,000 m3(s)’ten fazla kapasiteye sahip olan mevcut kereste fabrikalarına kıyasla, yapraklı ağaç türleri işleyenler yatırım için sayıca daha fazladır, fakat olağanüstü durumlar dışında kurulu kapasiteleri zayıftır. Yapraklı ağaç kerestelerinin kurutulmasının küçük kapasiteli kereste fabrikaları için gitgide hayatî bir zorunluluk, mobilya ve marangozluk piyasasında büyük bir kesim için sık sık görülen bir ihtiyaç olduğu yönünde görüşler artmaktadır. Öyle görünüyor ki yumuşak ağaç tomruklarını işleyen kereste fabrikaları içerisinde büyük kapasiteli fabrikaların azlığı gerekli bir kurutma kapasitesinin tesisini zorunlu kılıyor.

            Devlet tarafından finanse edilmiş dosyalar gözönüne alındığında, bir ekstrapolasyonla 1983 ve 1984 yıllarında yumuşak kereste kurutma kapasitesi ritminin % 7 – 10 arasında bulunması gerekirken, yapraklı ağaç kerestelerinin kurutma kapasitelerinin yılda % 2’den 4’e yükselmesi belki rastlantılara terkedildiği varsayımını düşündürebilir. Şu halde Fransa’da kereste fabrikalarının toplam kurutma kapasitelerinin yılda 60,000 m3’ten 100,000 m3’e doğru kesintisiz artması kaçınılmaz olmuştur.

            Halen kurutma donanımı olmayan 180’e yakın kereste fabrikası gelecek beş yıl içerisinde kurutmaya müteallik yatırım projelerine sahip olacaklarını beyan etmektedirler. Bu prıjeler kurutma fırınları sayısı açısından yapraklı ağaç türlerine oranla yumuşak ağaç türlerini biraz daha fazla ilgilendirmektedir. Bunlar özellikle bu yatırımı belli bir oran içerisinde tasarlayan ve biçim şekillerini değiştirmeyen çok sayıda orta ve yüksek kapasitedeki işletmelerdir. Daha şimdiden kurutma fırın ve tesisatı donatımlı 46 işletme kurutma fırınlarından birini yenilemek veya ilâve bir tesisat satın almak niyetindedirler. Bütün bu prıjeler gerçekleşmeye başlasaydı 550,000 m3(s)’ten fazla ilâve bir biçme kapasitesi (380,000 m3(s)’ü yumuşak ağaç tomruk biçme kapasitesine sahip) beş yıl içerisinde özellikle Aquitaine, Rhône – Alpes ve Champagne – Ardennes bölgelerinde ortaya çıkarılmış olacaktı.

            Varılan Sonuçlar

            Biçilerek kurutulmuş emvallerin yıllık üretimi bugün için % 60’ı yumuşak ağaç emvali olmak üzere 1.1 – 1.3 Milyon m3’tür ve beş yıl içinde aşağı yukarı üçte ikisini yumuşak ağaç kerestesi teşkil edecek şekilde 1.5 – 1.6 Milyon m3’ü geçmelidir. Kurutma kapasiteleri, yapraklı ağaç işleyen fazla sayıdaki kereste fabrikaları ekipmanlarıyla ve bilhassa en önemli yumuşak ağaç türlerini işleyen kereste fabrikaları yatırımlarıyla büyümektedir.

            Ağaç malzemenin kurutulması ve belirli kalitedeki homojen miktarlarla biçilen emvalin sınıflandırılması gelecek yılların etkinliği için zorunlu olan önemli hedeflerden biridir.

            İzlemekle yetinilen bu iki zorunlu hedef önemli bir modernizasyon gayretinin kereste imalâtı yapan işletmeler tarafından yerine getirildiği şu anda tasarlanmış olabilir. Söz konusu olan husus, daima güç tatmin edilir karakterdeki müşterilerle keresteciler arasında sözleşmeye dayalı ticarî ilişkilerin kurulması ve Kuzey ülkelerinden yapılan ağaç malzeme ithalâtının azaltılmasıdır.

 

Yazan : Ch. BARTHOD – Revue Forestière Française, XXXVIII – I 1986, Ingénieur du G.R.E.F.,
               Chef du Bureau de la Recherche et de la Technologie DIRECTION des FORÊTS;
Çeviren : M.Ufuk MİSTEPE
– ORÜS Vezirköprü Müessese Müdürlüğü Kereste Fabrikası Üretim Şefi
               Orman Mühendisliği Dergisi’nde yayımlandı (Kasım/1986, Yıl : 23, Sayı : 11, Sayfa : 17 - 23)